EKZEMA

En sık karşılaşılan deri hastalıkları arasında görülen ekzama iritan veya allerjik kökenli olabilir.

İritan egzama :

İritan egzama fiziksel (güneş veya röntgen ışınları) ve kimyasal (detarjan, sabun, kozmetik ürünleri) etmenlerle oluşabilir.

Ensık ev hanımlarında; el sırtında ve el parmaklarında; su, sabun ve detarjanların sürekli ve sık olarak temas ettiği bölgede kuruluk, kızarıklık, kepeklenme, çatlama, kabuklanma şeklinde görülür.

Ev hanımları dışında temizlikçiler, berberler, sağlık personeli ve ahçılar da iritan el egzaması açısından risk gurubundadır.

Temasın önlenmemesi, cildin nemlendirilmemesi, cildin eldivenle korunmaması durumunda problem kronikleşir ve tedavi zorlaşır.

Hastalar kaşıntı, yanma ve kozmetik sorunlardan yakınır. Problem kronikleştikçe bu zeminde ikincil enfeksiyonlar ve tırnak bozuklukları gelişebilir.

Tedavisinde kortizonlu pomadları ve nemlendiricileri uzun süreli kullanmak gerekebilir. Tedavi mutlaka bir cilt hastalıkları uzmanının kontrolünde sürdürülmelidir. Çünkü kortizonlu ilaçların doktor kontrolü olmadan uzun süreli kullanımı yan etkiler oluşturabilir. Tablonun tam olarak tedavisi için iritan temizlik maddeleri, su, sabun teması tamamen önlenmelidir.

İritan egzama çocuklarda parmak emme ile parmakta, ağız çevresini yalama ile ağız çevresinde de görülebilir.

Allerjik egzama:

Allerjik bir madde ile birkez duyarlanan ciltte, aynı madde ile her karşılaştığında tekrar eden ekzamayı tarif eder. İritan egzamaya göre daha seyrek görülür.

Kozmetikler,  parfümler,  mesleki ve endüstriyel maddeler (nikel, plastik, çimento, boya maddeleri) allerjik ekzamanın sık görülen sebeplerindendir.

Kızarıklık, ödem, su kabarcıkları, sızıntı, şiddetli kaşıntı görülebilir. Tedaviyle kontrol altına alınır, tedavi edilmezse kabuklanma, deride kalınlaşma, çatlak oluşumu görülür.

Allerjik ekzama, çogunlukla her iki el sırtında simetrik yerleşir.

Allerjik ekzama tanısında yama testi yapılmaktadır. Koku, lastik, bitki, tekstil, metal bileşenlerine ait allerjenler uygulandıktan sonraki 48, 72 saatlerde test bölgeleri değerlendirilerek allerji olup olmadığı saptanır. Yama testi pozitifliği hastanın öyküsü klinik özellikleri ile birleştirilerek değerlendirilir.

El ekzaması:

İrritan veya alerjik kökenli olabilir.

El ekzamalarının her türünde iritan etkili kimyasal maddeler, sık el yıkama sürtünme ve ikincil enfeksiyonlar tabloyu şiddetlendirir.

El ekzamasında koruyucu eldiven kullanımı çok önemlidir. Kuru ortamlarda pamuklu eldivenler yeterli olurken, ıslak ortamlarda bunun üzerine plastik eldiven de giyilmelidir. Hastalar, deterjan çamaşır suyu, çiğ sebze, yapıştırıcılar ve inşaat malzemeleri gibi iritan ve allerjik özellikli maddelerle temastan olabildiğince kaçınmalıdır.

Göz kapağı ekzaması :

Göz çevresine uygulanan kozmetik ürünler, kontakt lens bakım malzemeleri, topikal uygulanan göz ilaçları (damla, krem şeklinde) ile oluşabilir. İnce deri bölgesi olduğu için göz kapağında ödem eşlik edebilir. Zayıf etkili kortizonlu pomatlarla tedavi edilir.

Yüz ekzaması:

Nemlendiriciler ve kozmetik ürünlerdeki katkı ve koruyucu maddeleri yol açabilir.

Atopik Ekzema

Kalıtsal yatkınlığı olan çocuklarda çevresel faktörlerin etkisiyle oluşan kaşıntılı ekzama lezyonları şeklinde ortaya çıkar.

En sık bebek ve çocuklarda görülür. % 90 oranda 5 yaş altında; yanaklar, alın ve çenede kızarık döküntülere yol açar.

Allerjik astım ve alerjik nezleye eşlik edebilir. Kronik tekrarlayıcı seyri vardır.

Çocukluk çağında kol, bacak kıvrım yerlerinde ekzama şeklinde görülür.

Erişkin atopik dermatitli hastalarda üst göz kapağı ve el egzaması ön plana çıkar.

Atopik dermatitli hastalarda cilt kuru, kolay tahriş olabilen yapıdadır. Şiddetli kaşıntı ile ikincil enfeksiyonlar daha kolay gelişir. Hastalık seyri kışın şiddetlenir.

Terleme, yünlü giysiler, su, sabun, deterjan metal teması kaşıntıyı arttırır.

Atopik dermatit tanı:

Destekleyici klinik bulgularla; atopik dermatit tanısını desteklemede serum total IgE düzeyi yüksek olan hastalarda deri delme testi (prick test) yapılabilir. Bu test ile çimen, ağaç poleni, küf, hayvan tüyleri ev tozları ile gıda alerjenlerinin uygulanması sonrası derinin reaksiyonu kontrol edilir.

Atopik dermatit tedavi:

Tedavisinde antihistaminikler kortizonlu krem ve pomatlar, nemlendiriciler kullanılmaktadır.

Kortizon ilaçlarının mutlaka doktor kontrolünde kullanılması gerekir, çünkü deride incelme, kılcal damar-  çatlak oluşumu, deri enfeksiyonlarına yatkınlık gibi sonuçlar doğurabilir.

Özellikle çocuk hastalarda kortizonlu ilaçların emilimi ve olası yan etkileri açısından cilt hastalıkları uzmanı kontrolünde tedavinin sürdürülmesi şarttır.

Son yıllarda kortizon içermeyen immunmodulatör ilaçların çıkması ile erişkinlerde hassas bölgelerin ve çocuk hastaların tedavisi güvenle yapılabilmekdir.

                 Atopik ekzamalı hastalarda dikkat edilecek hususlar:

• Hafif, bol, pamuklu giysiler tercih edilmelidir.
• Temizlik maddelerine mümkün olduğunca az maruz kalınmalı; kullanırken mutlaka eldiven takılmalı.
• Cilt kuruluğu önlenmelidir. Bunun için banyo sıklığını azaltmak, ılık suyla yumuşak sabun içermeyen temizleyicilerle cildi tahriş etmeden banyo yapmak, banyo sonrası hafifce kurulanmak ve mutlaka bir yağ veya nemlendirici kullanmak gerekir.
• Aşırı nem ve ısı farklılıklarından kaçınılmalıdır